De hier afgebeelde foto is door mij deze zomer gemaakt, een mooi Nederlands landschap. Als maker van de foto heb ik automatisch het auteursrecht op dit originele ‘werk’. Ik hoef het niet te registreren of te voorzien van een copyright teken ©.

Het auteursrecht geeft mij de volgende rechten:
– het recht om het werk openbaar te maken
– het recht om het werk te verveelvoudigen
– persoonlijkheidsrechten, waaronder:

  • het recht me te verzetten tegen openbaarmaking van het werk zonder vermelding van mijn naam;
  • het recht me te verzetten tegen openbaarmaking van het werk onder een andere naam dan mijn naam;
  • het recht me te verzetten tegen wijzigingen in het werk, tenzij dit verzet in strijd met de redelijkheid en de billijkheid is;
  • het recht me te verzetten tegen misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, die mijn goede naam kan schaden.

De begrippen ‘openbaar maken’ en ‘verveelvoudigen’ zijn overigens “technologieneutraal”. Het maakt dus niet uit met behulp van welke techniek of welke middelen het openbaar maken of verveelvoudigen wordt gedaan.

Kortom, u mag niet zo maar bovenstaande foto in een boek opnemen of op uw website plaatsen!

Waarom deze waarschuwing?

Stamboomonderzoekers verzamelen in het kader van hun genealogische onderzoek of vastlegging van de familiegeschiedenis informatie en ook beeldmateriaal. Voor persoonlijk gebruik is er geen probleem. Maar bij publicatie in boek of op website wordt het spannend. Bij stukken tekst, afbeeldingen, foto’s enz. moet u zich afvragen wie de maker van een werk is. Als u dat niet zelf bent kunt u het niet publiceren, tenzij de auteur van het ‘werk’ meer dan 70 jaar geleden is overleden of dat de auteur (of rechthebbende) u toestemming heeft gegeven om het werk te publiceren.
Een voorbeeld: de foto hiernaast, van mijn betovergrootouders, is vermoedelijk gemaakt rond hun huwelijk in 1899. De fotograaf heeft het auteursrecht! Stel, het was een jonge fotograaf van 25 jaar en hij is oud 80 jaar geworden. Dus, 25 jaar in 1899 betekent overleden in 1954. Het auteursrecht vervalt dan pas in 2024!Dat het “mijn” betovergrootouders zijn doet hier niets aan af. Ook het feit dat ik de scan (van de foto die ik fysiek in mijn bezit heb) zonder commerciële bedoeling in mijn stamboom heb staan is niet relevant. Als ik een klein gedeelte/uitsnede van de foto publiceer en de naam van de fotograaf opneem wijzigt dit niets aan de situatie. Ik heb de plicht om te onderzoeken of ik het auteursrecht niet schend. Als er auteursrecht op een werk zit mag het niet zonder toestemming gepubliceerd worden. En dat geldt ook voor u als stamboomonderzoeker en verenigingen!

Gevolgen inbreuk op auteursrecht

Archiefinstellingen met beeld- en krantencollecties, zoals het IISG, Stadsarchief Rotterdam en Erfgoed Leiden en omstreken, hebben bakzeil gehaald bij de rechtbank vanwege het publiceren van foto’s en/of scans op hun website waarop auteursrecht rust.Organisaties als Pictoright (behartigen de belangen van “visuele makers in Nederland”) , Lira
(“Auteursrechtorganisatie voor schrijvers en vertalers van gedichten, verhalen, essays, columns, novellen, romans, éénakters, toneelstukken, sketches, hoorspelen, tv-spelen, series en films voor tv, conferences en muziek-dramatische werken, zoals opera’s, operettes, musicals en nog veel meer….”) en Brein (“Bestrijdt piraterij namens auteurs, producenten en distributeurs van muziek, film en interactieve software”) komen in Nederland op voor de belangen van de “makers” en schuwen claims niet. En dan heb je ook de buitenlandse evenknieën van genoemde organisaties. Maar ook individuele makers kunnen u aanspreken op inbreuk op hun auteursrecht. En of je het nu wel of niet eens bent met deze wetgeving, ze staan in hun recht.

Als (amateur)genealoog bent u hiervan niet gevrijwaard! Let dus op welk materiaal u publiceert, vraag toestemming (of neem een licentie op het werk) bij de rechthebbende. Als u dit niet doet loopt u het risico dat een maker (of belangenorganisatie namens de maker) inbreuk op zijn/haar auteursrecht in uw publicatie constateert en dan een schadevergoeding vordert of u “vraagt” alsnog een licentievergoeding van honderden euro’s te voldoen.

Heeft u teksten en/of afbeeldingen van derden gepubliceerd op bijvoorbeeld een website? Controleer dan nu of u deze wel mag publiceren!


Tip: Wilt u afbeeldingen van bijvoorbeeld een gebouw als kerk of kasteel opnemen ter illustratie, zoek dan via Google Afbeeldingen (via Zoekhulpmiddelen > Gebruiksrecht) naar afbeeldingen die u mag hergebruiken (vaak herkenbaar aan Creative Commons licentie). Nogmaals: dat een afbeelding (of tekst of video) op Internet staat of in de krant staat betekent niet automatisch dat u het in uw publicatie mag opnemen.

Lees meer over dit onderwerp op de website www.auteursrecht.nl.