Het
Drents Archief heeft deze week een
beta versie van een nieuw DrenLias beschikbaar gesteld.
Beta staat hierbij voor een in ontwikkeling zijnde versie. Het is dus niet de finale versie maar geeft een goede indruk en nodigt mij in ieder geval uit om een kritische blik te werpen en het Drents Archief (en andere archieven) van feedback te voorzien.
Responsive design
De melding dat de
beta versie van het nieuwe DrenLias beschikbaar was via
http://beta.drenlias.nl/ las ik via Twitter op mijn smartphone. Ik opende de website en had gelijk een goede eerste indruk, naast een rustige en moderne vormgeving, paste de website zich namelijk aan het kleinere scherm van mijn smartphone aan. Door deze zogenaamde
responsive design kun je de website dus goed gebruiken op zowel smartphone, tablet als desktop computer. Bravo!
Op de akte pagina is het
response design naar mijn smaak echter doorgeslagen. De informatie van de akten wordt in blokken getoond die worden gepositioneerd naar gelang er ruimte is. Hieronder een tweetal voorbeelden vandezelfde akte bij verschillende schermbreedtes.
Als gebruiker moet je dus steeds zoeken waar welke informatie staat en dit is ook nog eens afhankelijk van de breedte van het scherm.
Maar eigenlijk zit mijn ongenoegen dieper. De volgorde van de
veldnaam-waarde blokken lijkt wel willekeurig alsof er geen relatie is tussen de blokken. Maar die relatie is er juist wel! Een huwelijksakte heeft een bruidspaar en beide echtelieden hebben ouders. Deze structuur kun je toch visualiseren ter ondersteuning van de gebruiker?
Nu wil het toeval dat ik een Franse gast had die ik de nieuwe website wilde laten zien. Maar helaas, net als de ‘oude’ DrenLias is de nieuwe versie alleen in het Nederlands beschikbaar.
Zoeken
De belangrijkste functie van de personen database DrenLias is natuurlijk zoeken.
Eerste vraag die ik hierbij heb is waar gaan we (op de startpagina) nu in zoeken? Net als de ‘oude’ Drenlias is er geen integrale zoekfunctie die in alle bronnen zoekt, er moet per ‘setje’ van bronnen gezocht worden.
Er is een verdeling in “Na 1800” en “1600-1811”. Aan de jaartallen in het zoekformulier te zien gaan we in de eerste zoeken. Echter, de “Na 1800” categorie is onderverdeeld in Burgerlijke Stand, Bevolkingsregister en Veenhuizen/Ommerschans (NB: nog niet alle bronnen zijn beschikbaar in de
beta). Het zoeken via het zoekformulier op de homepage lijkt echter alleen de Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister te doorzoeken (en dus niet de Signaleringskaarten). Dit zal voor veel gebruikers niet duidelijk zijn, waardoor gebruikers bepaalde gegevens wellicht niet zullen vinden.
Ik weet nog steeds niet precies waar in wordt gezocht. Een zoekactie via snelzoeken op familienaam Brans levert 72 resultaten. Zoek ik via Gespecificeerd zoeken op Brans dan krijg ik 127 resultaten. Zoek ik op de oude DrenLias (via Alle bestanden) dan krijg ik 138 resultaten. Tenslotte levert zoeken op WieWasWie met het Drents Archief als filter 133 persoonsvermeldingen met Brans op.
Verfijnen van de zoekopdracht
De nieuwe DrenLias heeft het specificeren van de zoekvraag in tweeën geknipt. Na de eerste ‘grove’ zoekactie kom je bij de zoekresultaten waar je de zoekvraag nader kunt specificeren:
Hier kun je bijvoorbeeld de zoekmethode voor naamsvarianten instellen. Van de bekende ‘Bevat’, ‘Begint met’, ‘Eindigt op’ en ‘Letterlijk’, tot het nieuwe ‘Initialen’ (heb ik nog niet elders gezien!) en ‘Leeg’ (waarom zou je zoekveld willen deactiveren?). Synomiemen of Klinkt als ontbreekt.
Een functie die de ‘oude’ DrenLias wel heeft en de nieuwe niet is ‘Zoeken op twee personen’. Dit is opvallend, de opstand van genealogen tegen deze omissie bij WieWasWie dreunt nog steeds na…
Wat je bij moderne zoekmachines verwacht zijn de filter mogelijkheden. Dus de zoekresultaten beperken op soort, plaats, rol en periode. De eerste indruk die ik kreeg was dat je alleen op Plaats kon filteren. Echter filteren op Soort staat helemaal boven aan de pagina (waarom niet in de Filter op: regel?). Volgens de helpteksten moet je ook kunnen filteren op Rol of Periode, maar die heb ik nog niet kunnen vinden.
Wellicht dat dit nog komt, er zitten nog wel meer kleine onvolkomenheden in de
beta. Zo moet de aktelijst weer te geven zijn in tekst of lijst vorm, maar de links hebben geen effect. Voor het selecteren van alle akten wordt een printer icoontje gebruikt. En wil je printen dan krijg je de melding dat een afdruk bij het Drents Archief 10 eurocent kost, drukken op OK of Annuleren leidt beide tot het verdwijnen van het Print scherm.
Ook de scans werken op het moment van schrijven niet of langzaam. Maar dit heb ik eerder wel zien werken en dat zag er goed uit: een
viewer die geen gebruikt maakt van Flash (dus op alle
devices werkt) en ook bladeren door het register mogelijk maakt (mooi!). Het aanpassen van het contrast geeft alleen rare effecten.
Delen en feedback melden
Zoals je van een nieuwe website mag verwachten worden gebruikers uitgenodigd om fouten te melden, reacties te geven, de akte te delen via sociale media en de akte in te sluiten (
embedden) op de eigen website als een YouTube filmpje (zie voorbeeld hieronder, dat is geen plaatje maar ‘live’ van de DrenLias site).
Bij elke akte staat ook het Internet adres (dit staat ook in de adresbalk van de browser, maar ok). Het grappige hieraan is dat een deel van dit adres overbodig (en manipuleerbaar) is. De volgende adressen leiden alle naar dezelfde akte:
Hoogstwaarschijnlijk is de gedachte dat
http://beta.drenlias.nl/akte/jantje-buiter/854790 een meer leesbaar en dus gebruikersvriendelijk adres is als
http://beta.drenlias.nl/akte/854790. Tja.
Scans
Je kunt dus veel met de akten, dat is ook makkelijk gemaakt. Maar in wezen is DrenLias natuurlijk een webwinkel die scans verkoopt à € 1,- per stuk (excl. € 6,- administratiekosten en de portokosten). Je zou dus verwachten dat het aankoop proces is geoptimaliseerd. Het tegengestelde lijkt het geval. Als je een scans wilt kopen moet je handmatig een e-mailtje sturen, waarbij men op de help pagina schrijft (en ik citeer letterlijk) “Het is daarbij van belang dat u precies aangeeft van welke akte(n) u een kopie zou willen bestellen.” Onbegrijpelijk. Waarom niet bij elke akte simpelweg een Koop knop (in het gedeelte waar ook Delen, Insluiten en E-mail staat)? Denk als BOL.com!
GEDCOM
De akten kunnen ook gedownload worden in “GEDCOM” formaat. Waarom ik de aanhalingstekens gebruik valt te lezen in een eerder blog artikel:
GEDCOM bestanden die niet aan de GEDCOM standaard voldoen mogen de naam GEDCOM niet dragen!
Beveiliging
Je mag anno 2014 van web bureaus verwachten dat zij de
best practices op het gebied van beveiliging kennen en toepassen. Helaas
X-Interactive heeft op dit terrein nog wat te leren.
Wanneer er persoonsgegevens ‘over de lijn’ gaan dan ben je bij wet verplicht deze goed te beveiligen. Een minimale beveiligingsmaatregel is om de communicatie tussen browser en server te versleutelen (https), zodat onbevoegden niet gegevens als e-mail en wachtwoord kunnen onderscheppen. Dat mist in de huidige
beta.
Ook is het geen slim idee om wachtwoorden te tonen in e-mail (bij registratie en wachtwoord vergeten), zeker niet in combinatie met de gebruikersnaam (bij DrenLias het e-mail adres). Als iemand het e-mail onderschept of ziet op een scherm zijn in één klap beide gegevens bekend. Een wachtwoord moet je niet (
plain-text) in een e-mail zetten! Of de wachtwoorden goed worden opgeslagen (dus minimaal als een
gesalte hash) kan ik niet controleren.
Als je je wachtwoord vergeten bent kun je een nieuw wachtwoord aanvragen bij DrenLias. Helaas gaat het hier ook weer fout. Allereerst doordat in het e-mail die je ontvangt zowel gebruikersnaam als wachtwoord staat. Verder kan iedereen deze aanvraag om het wachtwoord te resetten aanvragen, je kunt dus anderen pesten door hun wachtwoord te resetten. Normaal krijg je via zo’n wachtwoord vergeten e-mail een link naar de website waar je een nieuw wachtwoord kunt invullen. Op deze manier blijft het oude wachtwoord geldig totdat een nieuwe wordt ingevoerd!
Een andere beginnersfout is de E-mail functie bij de akten. Deze is bedoeld om bekende te wijzen op een akte op DrenLias.
Er zijn echter geen drempels ingebouwd, zoals een
Captcha. Als spammers deze functie ontdekken kunnen ze geheel geautomatiseerd, anoniem spam versturen naar een ieder. De e-mail bevat een DrenLias kop, maar de afzender en zender van de e-mail komen direct uit het formulier. Je kunt dus een mailtje sturen alsof het van de webmaster van DrenLias afkomstig is. Tenslotte lijkt er geen enkele filtering op de inhoud van de mail te worden toegepast (bijv. op Javascript!).
Op enkele plaatsen wordt de gebruikersinvoer niet goed ‘schoon gemaakt’ waardoor
Cross Site Scripting mogelijk is en er technische fouten optreden die ook nog eens te veel informatie geven, bijvoorbeeld over Solr (de gebruikte zoektechnologie).
Tenslotte nog een positief puntje. Er is geen cookie-waarschuwing of cookie-melding. Dit is wettelijk verplicht, maar zo vervelend…. Of de cookie-melding bewust niet wordt getoond (burgerlijke ongehoorzaamheid!) of niet weet ik niet, maar ik vind deze omissie zeer gebruiksvriendelijk!
WieWasWie
Het Drents Archief is deelnemer in WieWasWie. De vraagt rijst dus waarom ze investeren in een nieuwe eigen website (en dus voor twee websites betalen). Ik vermoed dat dit deels te maken heeft met het feit dat het Drents Archief meerdere brontypen heeft zoals de Signalementskaarten en Bezaaide Landen, die WieWasWie (nog steeds) niet aankan.
Maar het blijft vreemd waarom er op DrenLias met geen enkel woord wordt gerept over WieWasWie. Een deel van de gegevens wordt immers op zowel Drenlias als WieWasWie getoond. Waarbij dan wel opgemerkt dient te worden dat bij akten op Drenlias wel een akte wordt getoond en WieWasWie niet (vergelijk bijvoorbeeld
deze akte en
deze akte).
Tenslotte
Aan (archief)organisaties die bezig zijn of gaan met een nieuwe website: huur naast een partij die ‘bouwt’ ook externe hulp in voor zowel (review op) ontwerp als ook testen!
Een artikel door
Bob Coret
