Help mee met het op naam doorzoekbaar maken

Een tweetal mooie genea­logi­sche bron vormen de gezins­kaarten en woning­kaarten. Via Open Archieven kunt u helpen deze bronnen te indexeren zodat ze doorzoekbaar worden op naam.

Gezinskaarten Delft

De gezinskaarten maken onderdeel uit van het bevolkingsregister. De gezinskaarten zijn een rijke bron aan informatie. Naast familienaam en voornamen staat er per persoon het geslacht, de “positie” in het gezin, geboorteplaats en -datum, burgerlijke staat en de godsdienst.

Archief Delft toont de gezinskaarten van de periode 1909 tot en met 1938 gratis via de Digitale Stamboom Delft. De series zijn doorbladerbaar en geordend op de naam van het hoofd van het gezin, dus nog niet doorzoekbaar op naam...

Woningkaarten Nijmegen

Waar de gezinskaarten uitgaan van het gezin, gaan de woningkaarten uit van adressen. Van elk adres in Nijmegen in de periode 1920 tot en met 1946 is een kaart met de bewoners beschikbaar. Veelal staat er alleen een opsomming van namen en voornamen. Soms is er meer informatie opgenomen zoals geboortedatum en –plaats en beroep, maar dit zijn uitzonderingen. Dat het adres op de kaart staat  maakt een boel goed. Het geeft antwoord op de intrigerende vraag: waar woonden onze voorouders?

Regionaal Archief Nijmegen maakt de woningkaarten gratis beschikbaar via hun Digitale Studiezaal. Ze zijn hier geordend op adres, dus nog niet doorzoekbaar op naam...

Doorzoekbaar maken op naam

Om bovengenoemde bronnen te doorzoeken heeft u nu veel geduld en geluk nodig. Zou het niet fijn zijn als deze bronnen gewoon op naam doorzoekbaar zouden zijn?

Om dit te bereiken moeten de kaarten geïndexeerd worden. Dus van elke kaart dient elke regel informatie digitaal gemaakt te worden.

Open Archieven heeft hiervoor een laagdrempelig systeem opgezet waardoor u kunt meehelpen om deze bronnen te doorzoekbaar te maken.

U start door één van de indexeringsprojecten te selecteren. U krijgt nu een willekeurige kaart te zien, u kunt deze vergroten en verkleinen. Boven de kaart staan invoer regels waar u de informatie in kunt zetten. Een extra invoerregel krijgt u via de knop ‘Extra regel’. Bent u klaar met het invullen van alle regels informatie klikt u op ‘Opslaan’ en krijgt u weer een nieuwe kaart voorgeschoteld.

De invulinstructie geeft u aanwijzingen voor het indexeren en ook tips om snel via het toetsenbord te werken.

Om de kwaliteit van de uiteindelijke index te borgen wordt elke kaart minimaal 2 maal geïndexeerd. Als er 2 maal dezelfde informatie is ingevoerd - door verschillende personen - dan is de invoer goed. Immers, de kans dat 2 personen dezelfde fout maken is zeer klein.

Probeer ook eens om enkele kaarten te indexeren!

Nieuwe versie van DrenLias nader bekeken

Het Drents Archief heeft deze week een beta versie van een nieuw DrenLias beschikbaar gesteld. Beta staat hierbij voor een in ontwikkeling zijnde versie. Het is dus niet de finale versie maar geeft een goede indruk en nodigt mij in ieder geval uit om een kritische blik te werpen en het Drents Archief (en andere archieven) van feedback te voorzien.

Responsive design
De melding dat de beta versie van het nieuwe DrenLias beschikbaar was via http://beta.drenlias.nl/ las ik via Twitter op mijn smartphone. Ik opende de website en had gelijk een goede eerste indruk, naast een rustige en moderne vormgeving, paste de website zich namelijk aan het kleinere scherm van mijn smartphone aan. Door deze zogenaamde responsive design kun je de website dus goed gebruiken op zowel smartphone, tablet als desktop computer. Bravo!

Op de akte pagina is het response design naar mijn smaak echter doorgeslagen. De informatie van de akten wordt in blokken getoond die worden gepositioneerd naar gelang er ruimte is. Hieronder een tweetal voorbeelden vandezelfde akte bij verschillende schermbreedtes.




Als gebruiker moet je dus steeds zoeken waar welke informatie staat en dit is ook nog eens afhankelijk van de breedte van het scherm.

Maar eigenlijk zit mijn ongenoegen dieper. De volgorde van de veldnaam-waarde blokken lijkt wel willekeurig alsof er geen relatie is tussen de blokken. Maar die relatie is er juist wel! Een huwelijksakte heeft een bruidspaar en beide echtelieden hebben ouders. Deze structuur kun je toch visualiseren ter ondersteuning van de gebruiker?
Nu wil het toeval dat ik een Franse gast had die ik de nieuwe website wilde laten zien. Maar helaas, net als de ‘oude’ DrenLias is de nieuwe versie alleen in het Nederlands beschikbaar.

Zoeken

De belangrijkste functie van de personen database DrenLias is natuurlijk zoeken.

Eerste vraag die ik hierbij heb is waar gaan we (op de startpagina) nu in zoeken? Net als de ‘oude’ Drenlias is er geen integrale zoekfunctie die in alle bronnen zoekt, er moet per ‘setje’ van bronnen gezocht worden.
Er is een verdeling in “Na 1800” en “1600-1811”. Aan de jaartallen in het zoekformulier te zien gaan we in de eerste zoeken. Echter, de “Na 1800” categorie is onderverdeeld in Burgerlijke Stand, Bevolkingsregister en Veenhuizen/Ommerschans (NB: nog niet alle bronnen zijn beschikbaar in de beta). Het zoeken via het zoekformulier op de homepage lijkt echter alleen de Burgerlijke Stand en Bevolkingsregister te doorzoeken (en dus niet de Signaleringskaarten). Dit zal voor veel gebruikers niet duidelijk zijn, waardoor gebruikers bepaalde gegevens wellicht niet zullen vinden.

Ik weet nog steeds niet precies waar in wordt gezocht. Een zoekactie via snelzoeken op familienaam Brans levert 72 resultaten. Zoek ik via Gespecificeerd zoeken op Brans dan krijg ik 127 resultaten. Zoek ik op de oude DrenLias (via Alle bestanden) dan krijg ik 138 resultaten. Tenslotte levert zoeken op WieWasWie met het Drents Archief als filter 133 persoonsvermeldingen met Brans op.

Verfijnen van de zoekopdracht

De nieuwe DrenLias heeft het specificeren van de zoekvraag in tweeën geknipt. Na de eerste ‘grove’ zoekactie kom je bij de zoekresultaten waar je de zoekvraag nader kunt specificeren:



Hier kun je bijvoorbeeld de zoekmethode voor naamsvarianten instellen. Van de bekende ‘Bevat’, ‘Begint met’, ‘Eindigt op’ en ‘Letterlijk’, tot het nieuwe ‘Initialen’ (heb ik nog niet elders gezien!) en ‘Leeg’ (waarom zou je zoekveld willen deactiveren?). Synomiemen of Klinkt als ontbreekt.

Een functie die de ‘oude’ DrenLias wel heeft en de nieuwe niet is ‘Zoeken op twee personen’. Dit is opvallend, de opstand van genealogen tegen deze omissie bij WieWasWie dreunt nog steeds na…

Wat je bij moderne zoekmachines verwacht zijn de filter mogelijkheden. Dus de zoekresultaten beperken op soort, plaats, rol en periode. De eerste indruk die ik kreeg was dat je alleen op Plaats kon filteren. Echter filteren op Soort staat helemaal boven aan de pagina (waarom niet in de Filter op: regel?). Volgens de helpteksten moet je ook kunnen filteren op Rol of Periode, maar die heb ik nog niet kunnen vinden.
Wellicht dat dit nog komt, er zitten nog wel meer kleine onvolkomenheden in de beta. Zo moet de aktelijst weer te geven zijn in tekst of lijst vorm, maar de links hebben geen effect. Voor het selecteren van alle akten wordt een printer icoontje gebruikt. En wil je printen dan krijg je de melding dat een afdruk bij het Drents Archief 10 eurocent kost, drukken op OK of Annuleren leidt beide tot het verdwijnen van het Print scherm.



Ook de scans werken op het moment van schrijven niet of langzaam. Maar dit heb ik eerder wel zien werken en dat zag er goed uit: een viewer die geen gebruikt maakt van Flash (dus op alle devices werkt) en ook bladeren door het register mogelijk maakt (mooi!). Het aanpassen van het contrast geeft alleen rare effecten.

Delen en feedback melden



Zoals je van een nieuwe website mag verwachten worden gebruikers uitgenodigd om fouten te melden, reacties te geven, de akte te delen via sociale media en de akte in te sluiten (embedden)  op de eigen website als een YouTube filmpje (zie voorbeeld hieronder, dat is geen plaatje maar ‘live’ van de DrenLias site).

Bij elke akte staat ook het Internet adres (dit staat ook in de adresbalk van de browser, maar ok). Het grappige hieraan is dat een deel van dit adres overbodig (en manipuleerbaar) is. De volgende adressen leiden alle naar dezelfde akte:

• http://beta.drenlias.nl/akte/jantje-buiter/854790 (origineel)
• http://beta.drenlias.nl/akte/o-o-den-haag/854790 
• http://beta.drenlias.nl/akte/*/854790
• http://beta.drenlias.nl/akte/93487590348579134875/854790

Hoogstwaarschijnlijk is de gedachte dat http://beta.drenlias.nl/akte/jantje-buiter/854790 een meer leesbaar en dus gebruikersvriendelijk adres is als http://beta.drenlias.nl/akte/854790. Tja.

Scans

Je kunt dus veel met de akten, dat is ook makkelijk gemaakt. Maar in wezen is DrenLias natuurlijk een webwinkel die scans verkoopt à € 1,- per stuk (excl. € 6,- administratiekosten en de portokosten). Je zou dus verwachten dat het aankoop proces is geoptimaliseerd. Het tegengestelde lijkt het geval. Als je een scans wilt kopen moet je handmatig een e-mailtje sturen, waarbij men op de help pagina schrijft (en ik citeer letterlijk) “Het is daarbij van belang dat u precies aangeeft van welke akte(n) u een kopie zou willen bestellen.” Onbegrijpelijk. Waarom niet bij elke akte simpelweg een Koop knop (in het gedeelte waar ook Delen, Insluiten en E-mail staat)? Denk als BOL.com!

GEDCOM

De akten kunnen ook gedownload worden in “GEDCOM” formaat. Waarom ik de aanhalingstekens gebruik valt te lezen in een eerder blog artikel: GEDCOM bestanden die niet aan de GEDCOM standaard voldoen mogen de naam GEDCOM niet dragen!

Beveiliging

Je mag anno 2014 van web bureaus verwachten dat zij de best practices op het gebied van beveiliging kennen en toepassen. Helaas X-Interactive heeft op dit terrein nog wat te leren.

Wanneer er persoonsgegevens ‘over de lijn’ gaan dan ben je bij wet verplicht deze goed te beveiligen. Een minimale beveiligingsmaatregel is om de communicatie tussen browser en server te versleutelen (https), zodat onbevoegden niet gegevens als e-mail en wachtwoord kunnen onderscheppen. Dat mist in de huidige beta.
Ook is het geen slim idee om wachtwoorden te tonen in e-mail (bij registratie en wachtwoord vergeten), zeker niet in combinatie met de gebruikersnaam (bij DrenLias het e-mail adres). Als iemand het e-mail onderschept of ziet op een scherm zijn in één klap beide gegevens bekend. Een wachtwoord moet je niet (plain-text) in een e-mail zetten! Of de wachtwoorden goed worden opgeslagen (dus minimaal als een gesalte hash) kan ik niet controleren.

Als je je wachtwoord vergeten bent kun je een nieuw wachtwoord aanvragen bij DrenLias. Helaas gaat het hier ook weer fout. Allereerst doordat in het e-mail die je ontvangt zowel gebruikersnaam als wachtwoord staat. Verder kan iedereen deze aanvraag om het wachtwoord te resetten aanvragen, je kunt dus anderen pesten door hun wachtwoord te resetten. Normaal krijg je via zo’n wachtwoord vergeten e-mail een link naar de website waar je een nieuw wachtwoord kunt invullen. Op deze manier blijft het oude wachtwoord geldig totdat een nieuwe wordt ingevoerd!

Een andere beginnersfout is de E-mail functie bij de akten. Deze is bedoeld om bekende te wijzen op een akte op DrenLias.



Er zijn echter geen drempels ingebouwd, zoals een Captcha. Als spammers deze functie ontdekken kunnen ze geheel geautomatiseerd, anoniem spam versturen naar een ieder. De e-mail bevat een DrenLias kop, maar de afzender en zender van de e-mail komen direct uit het formulier. Je kunt dus een mailtje sturen alsof het van de webmaster van DrenLias afkomstig is. Tenslotte lijkt er geen enkele filtering op de inhoud van de mail te worden toegepast (bijv. op Javascript!).

Op enkele plaatsen wordt de gebruikersinvoer niet goed ‘schoon gemaakt’ waardoor Cross Site Scripting mogelijk is en er technische fouten optreden die ook nog eens te veel informatie geven, bijvoorbeeld over Solr (de gebruikte zoektechnologie).

Tenslotte nog een positief puntje. Er is geen cookie-waarschuwing of cookie-melding. Dit is wettelijk verplicht, maar zo vervelend…. Of de cookie-melding bewust niet wordt getoond (burgerlijke ongehoorzaamheid!) of niet weet ik niet, maar ik vind deze omissie zeer gebruiksvriendelijk!

WieWasWie

Het Drents Archief is deelnemer in WieWasWie. De vraagt rijst dus waarom ze investeren in een nieuwe eigen website (en dus voor twee websites betalen). Ik vermoed dat dit deels te maken heeft met het feit dat het Drents Archief meerdere brontypen heeft zoals de Signalementskaarten en Bezaaide Landen, die WieWasWie (nog steeds) niet aankan.

Maar het blijft vreemd waarom er op DrenLias met geen enkel woord wordt gerept over WieWasWie. Een deel van de gegevens wordt immers op zowel Drenlias als WieWasWie getoond. Waarbij dan wel opgemerkt dient te worden dat bij akten op Drenlias wel een akte wordt getoond en WieWasWie niet (vergelijk bijvoorbeeld deze akte en deze akte).

Tenslotte

Aan (archief)organisaties die bezig zijn of gaan met een nieuwe website: huur naast een partij die ‘bouwt’ ook externe hulp in voor zowel (review op) ontwerp als ook testen!

Wetenschappelijke onderzoeksprojecten relevant voor genealogie

De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) stimuleert kwaliteit en vernieuwing in de wetenschap. Een drietal projecten die relevant zijn voor de genealogie, waaronder 2 uit het Continuous Access To Cultural Heritage (CATCH) programma, wil ik in dit artikel belichten.

LINKing System for historical family reconstruction (LINKS)

Het LINKS project, onder leiding van prof. dr. Kees Mandemakers (IISG), loopt al sinds 2009. In het blogartikel Genlias doorspitten om automatisch verbanden te leggen tussen voorouders schreef ik hier al over. Het project nadert zijn afronding.

Ik heb informeel al leuke resultaten gezien: een algoritme die (op een laptop) in enkele minuten de gehele “Genlias database” doorlicht om kwartierstaten uit de Burgerlijke Stand akten te construeren. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat het linken vooral bedoeld is voor het creëren van een dataset die gebruikt wordt voor onderzoek naar historische demografie en de sociale en economische geschiedenis.

NB. Open Archieven legt reeds links tussen personen op basis van akten van de BS en DTB (voorbeeld) en geeft suggesties voor relevante akten (voorbeeld).

Mining Social Structures from Genealogical Data (MISS)

Het MISS project is een samenwerking tussen de universiteiten van Maastricht en Eindhoven en het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), onder leiding van dr. Karl Tuyls.

Dit project werkt aan het afleiden van identiteiten van personen en sociale structuren vanuit grote collecties genealogische data. Hiertoe onderzoeken ze de toepassing van een combinatie van data mining, machine learning en human computation technieken.

Ik heb zitting in de gebruikerscommissie van het MISS project. Deze gebruikerscommissie waakt ervoor dat de onderzoeker bij de uitvoering van zijn onderzoek het potentiële toepassingsaspect niet uit het oog verliest, voorziet projectleiders, projectuitvoerders en de programmacommissie van informatie, en ziet erop toe dat resultaten van het project goed benut worden.

Nature or Nurture? (VIDI)

Een team van de Universiteit Utrecht doet, onder leiding van prof. dr. Tine de Moor, onderzoek naar zaken als huwelijkspatronen, historische ouderenzorg, levensverwachting, et cetera. Daarbij wordt niet zo zeer gekeken naar het individu (wie trouwt met wie, wie wordt hoe oud?), maar wordt geprobeerd om op basis van grote hoeveelheden gegevens bepaalde patronen te ontdekken en te verklaren.

Voor dit onderzoek zijn veel genealogische gegevens nodig. Om het onderzoeksteam hierin te ondersteunen roept Genealogie Online haar gebruikers op om hun GEDCOM bestanden te delen met de wetenschap!

Genealogie voor wetenschap

Onder de titel Genealogie voor wetenschap zijn er door Genealogie Online voorwaarden gesteld waaraan wetenschappelijke organisaties die gebruik willen maken van de genealogische gegeven op Genealogie Online moeten voldoen. Eén van de belangrijkste voorwaarden is dat Genealogie Online het GEDCOM bestand van een stamboomonderzoeker alleen ter beschikking stelt als de stamboomonderzoeker hier uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven.

Universiteit Utrecht is de eerste wetenschappelijke organisatie waar Genealogie Online een overeenkomst mee heeft gesloten.

Alhoewel wetenschappelijk onderzoek vaak niet “consument-klare” producten oplevert specifiek voor genealogen, denk ik wel dat deze onderzoeken de genealogie ten goede komen. Zowel in de verkregen inzichten in historische demografie, kwaliteitstoetsing en methodieken die stamboomprogramma’s kunnen adopteren.

Mag uw GEDCOM bestand gebruikt worden voor genealogisch onderzoek?

Familie in Beeld

Sinds 14 maart ligt de nieuwste uitgave van Familie in Beeld, een tijdschrift over familiegeschiedenis en stamboomonderzoek, in de winkel. Het is alweer de 4e uitgave van hoofdredacteur en uitgever Wim Kros.

Uw stamboom uitzoeken, dàt is één. Maar er is iets moois van te maken, dat is twee… en daar gaat het bij ‘Familie in Beeld’ om.

Naast uiteenlopende informatie over het stamboomonderzoek zelf laat het blad een nieuwe manier zien om uw familiegeschiedenis vast te leggen. Er staan veel ideeën, tips, technieken en werkbeschrijvingen in om al uw stamboomgegevens in combinatie met (oude) familiefoto’s, documenten, knipsels en teksten te verwerken tot een rijk gedocumenteerd kwartierstaat-album. Waardevol voor u zelf, maar zeker ook voor uw nageslacht!

Bij het maken van zo’n kwartierstaat-album wordt uitgegaan van het royale A3-formaat, waarop prachtige lay-outs gemaakt kunnen worden. In elke uitgave van ‘Familie in Beeld’ zitten zogenaamde knipvellen, waarmee u uw eigen album lay-outs kunt illustreren, en een uitneembare A3-poster om zelf in te vullen, met daarop bijvoorbeeld een gezinsblad, sierkwartierstaat in de vorm van een stamboom, een kwartierstaatschema, enzovoort.

Het tijdschrift verschijnt 4 keer per jaar, kost € 5,95 en is te koop (of te bestellen als het uitverkocht is) bij de goed gesorteerde tijdschriftenwinkel.

Warm aanbevolen.

De spelregels bij cultureel ondernemerschap

Vanaf 1 mei biedt het innovatieve Archief Eemland de website Het bewaren waard, waarmee het een economische activiteit ontplooit. Alhoewel de overheid cultureel ondernemerschap stimuleert,  heb ik - als ondernemer - een dubbel gevoel bij het Amersfoortse initiatief.

Waar is de vernieuwing?

De website Het bewaren waard biedt Amers-foorters de mogelijkheid om hun verzameling (historische) foto's en andere waardevolle documenten uit de ‘schoenendoos’ online te delen met andere Amersfoorters.

Dit concept is niet echt ‘verrassend digitaal’ te noemen. Het online plaatsen van je foto’s kan bijvoorbeeld via de website Flickr, inclusief reageer functionaliteit.

Een website die meer gericht is op familie- geschiedenis is Familie Archivaris. Ook hier kun je foto’s/scans en verhalen kwijt in een (besloten) digitaal archief. De ‘familie archivaris’ kan familieleden uit nodigen om te participeren in het familiearchief: zij kunnen het familiearchief inzien, vullen met materiaal, verhalen schrijven bij materiaal en commentaar toevoegen!

Het door Archief Eemland gehanteerde beeld van de schoenendoos toont grote gelijkenis met het product Shoebox van Ancestry.com. Shoebox is een app voor de smartphone om het materiaal uit de ‘schoenendoos’ in de stamboom te krijgen.

Core business van het archief

Een unique selling point waar Archief Eemland mee schermt is dat het materiaal gelijk veilig bewaard wordt voor de toekomst. En dan worden niet alleen de digitale representaties bedoeld.

Tijdens het congres van de Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland (KVAN) in 2012 werd het project al gepresenteerd, toen nog onder de werktitel Publieksarchieven.nl. Wat mij van deze presentatie is bijgebleven, is vooral het aspect van het fysiek opslaan van de archieven van particulieren.

Bij de presentatie van Het Bewaren Waard komt dit aspect er nog wat bekaaid af. Pas na uitleg over het digitaal krijgen van het materiaal  en het delen van het materiaal, wordt er kort melding gemaakt dat er een fysieke schoenendoos aange-vraagd kan worden voor opslag in het nieuwe depot van Archief Eemland.

Voorwaarde voor de fysieke opslag van familie-archieven (dat op zich ook al op meerdere plekken mogelijk is, een goede bron hiervoor is http://www.familiearchieven.nl/) is dat het materiaal eerst is ge-upload, beschreven en openbaar moet zijn gemaakt. Deze voorwaarden maakt het opnemen van het materiaal in de collectie van Archief Eemland een stuk gemakkelijker. Hier zit het stukje vernieuwing in.

Financiering van het project

Archief Eemland probeert met deze nieuwe dienst meer historisch Amersfoorts materiaal te acquireren. Hun taak - beheren en vindbaar maken van archieven en collecties - vatten ze met Het bewaren waard ruim op.

Alhoewel het concept dus niet heel vernieuwend is heeft Archief Eemland toch vele fondsen kunnen overtuigen om een financiële bijdrage te doen in de ontwikkeling van de nieuwe dienst: Mondriaan Fonds, VSBfonds, Prins Bernard Cultuurfonds, AmersfoortBreed, BNG Cultuurfonds en kfHein Fonds.

Archief Eemland gaat commercieel

De aanleiding voor deze blog-posting was het nieuwsbericht dat Het Bewaren Waard het freemium model gaat hanteren. Het freemium model is een populair bedrijfmodel, Genealogie Online en het Stamboom Forum hanteren ook dit model.

Het woord freemium is een combinatie de 2 woorden: free (=gratis) en premium (=hoogwaardig). Bij dit model bied je een deel van de dienst/product gratis aan en moeten gebruikers voor extra’s betalen. Het opslaan van foto’s en video’s is bij Het bewaren waard gratis tot 1 GB, daarboven zal er een abonnement genomen moeten worden.

Deze vorm van cultureel ondernemen door een publieke instelling doet bij mij vraagtekens rijzen.

Ondernemers, die in de meeste gevallen geen beroep kunnen doen op financiële bijdragen van fondsen of subsidies en dus zelf moeten investeren (en risico nemen), zien nu een overheidsorganisatie als concurrent op het toneel verschijnen.

Let wel, concurrentie is op zich goed! Het houdt partijen scherp, ze moeten een goed product tegen een goede prijs leveren om klant te krijgen en te behouden.

Een culturele instelling als het Archief Eemland kan echter risicoloos (op basis van eigen inbreng, dus publiek geld, en fondsen) een product maken en biedt de basis dan ook nog eens gratis aan. Waar een ondernemer voor bepaalde onder-steuning iemand moet inhuren maakt Archief Eemland een medewerker vrij (dus publiek geld!) om te ondersteunen bij het scannen en uploaden.

Wet Markt en Overheid geeft gedragregels

Sinds 1 juli 2012 is de Wet Markt en Overheid van kracht. Het doel van deze wet is om oneerlijke
concurrentie door overheidsorganisaties met marktpartijen te voorkomen en om zo een gelijkwaardig speelveld te creëren.

Het in concurrentie treden met marktpartijen wordt in deze wet als economische activiteit geduid. Als sprake is van economische activi- teiten, dan moeten de integrale kosten van deze producten en diensten worden doorberekend aan de afnemers van deze producten en diensten.

Hoe past het freemium model van Het bewaren waard op de Wet Markt en Overheid?

De kosten voor de opslagruimte (waar Archief Eemland gewoon een factuur van Picturae voor krijgt) en ontwikkeling, beheer en onderhoud van de dienst (waar Archief Eemland gewoon facturen van Picturae en Zicht Online voor ontvangt) worden niet doorberekend aan de klanten.

Vanuit de publieke taak kan een archief een deel van de diensten gratis aanbieden, aan andere diensten hangt een prijskaartje. Maar met Het bewaren waard en de keuze voor freemium wordt er een markt betreden, waar voor een overheids-organisatie gedragsregels gelden.

De links die je vanuit akten kunt leggen

Wanneer er op een archiefwebsite gegevens van een akte worden getoond dan zijn de namen binnen deze akte veelal links (web koppelingen), zodat er eenvoudig en snel naar die betreffende naam gezocht kan worden. Open Archieven laat zien dat akten aan veel diverse informatiebronnen gekoppeld kunnen worden en daarmee dus verrijkt kunnen worden.

Links naar zoekacties

Ook op Open Archieven worden de namen van de personen tot ‘zoekactie link’ gemaakt. Maar krachtiger zijn de ‘zoekactie links’ die bij de koppels worden getoond. Zoeken op twee personen is een veel gebruikte en gevraagde functie die je ook direct vanuit de akte kan aanbieden, daar worden immers bij diverse type akten relaties tussen personen getoond.

Hieronder een voorbeeld van een huwelijksakte, waar je met één klik op een ‘relatie harkje’ de ouders van bruidegom of bruid kunt zoeken (om zo de broers en zussen van bruid of bruidegom te vinden) of het bruidspaar kunt zoeken (om hun kinderen te vinden).

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken.

Veelal zijn de persoonsnamen in akten goed te identificeren omdat deze in een apart veld staan. Soms staan er ook namen in het opmerkingen veld. Zo kan er bijvoorbeeld melding gemaakt worden van een tweeling zus/broer. Open Archieven herkent de vermelding van tweelingen waardoor ook de naam in het opmerkingen veld tot een zoekactie gemaakt kan worden.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken.

De zoekactie naar de tweeling zus/broer is echter niet puur een zoekactie op naam. De zoekactie kan slimmer gemaakt worden door informatie te gebruiken die in de akte voorhanden is, bijvoorbeeld het jaartal en de achternaam van de moeder. Een dergelijke slimme zoekactie levert in de meeste gevallen direct de gezochte tweeling zus/broer.

Links naar andere akten

De informatie over de ouders in de akten kan ook gebruikt worden ook meer informatie over de betreffende persoon te vinden. Wanneer bijvoorbeeld bij een overlijdensakte de ouders genoemd staan kan hiermee vaak ook de geboorte- en huwelijksakte gevonden worden. Open Archieven voert deze zoekactie on-the-fly uit en toont de resultaten als links naar de andere akten.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken.

Dit principe van zoeken naar gerelateerde akten en dus personen kun je ook meerdere keren herhalen. Dit is was de ‘Links Explorer’ op Open Archieven doet. Na het klikken op het ‘Links Explorer’ icoontje (hier rechts afgebeeld) dan opent er een scherm en worden, vanuit de akte waar je bent, andere akten gezocht om op deze wijze een relatienetwerk van personen te tonen. Dit schema toont ouder-kind relaties met een (bloed)rode lijn en huwelijken met een oranje lijn.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken, klik daarna op het Links Explorer icoontje.

De informatie die in akten wordt getoond kun je ook slim gebruiken om zoekacties in andere informatiebronnen uit te voeren.

Links naar biografieën

Met een naam en een geboortedatum/plaats of overlijdensdatum/plaats kun je via het Biografisch Portaal van Nederland opzoeken of er van een persoon een biografie bekend is. Open Archieven voert deze zoekactie automatisch uit zodat er onder de akte links naar biografieën getoond kunnen worden. Het voorbeeld hieronder is te zien onder de doopakte van Hendrik Constatijn Cras op Open Archieven.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken.

Links naar grafzerken

Er zijn diverse websites die informatie bieden over grafzerken, zoals Graftombe.nl en Online-Begraafplaatsen.nl. Bij geboorte- en overlijdensakten doorzoekt Open Archieven deze bronnen. Wanneer er een link is te maken is wordt deze op de bekende wijze:

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken.

Links naar online stambomen

Bovenstaand voorbeeld laat ook zien dat Open Archieven de (hoofd)persoon van de akte opzoekt in online stambomen, specifiek Genealogie Online. Andersom geeft Genealogie Online hints omtrent scans van genealogische gebeurtenissen bij archieven via de Scans zoeken service.

Link naar het weer

Met de combinatie datum en plaatsnaam kan er in de Historische weerreeksen van het KNMI worden opgezocht of er metingen zijn. Als deze er zijn kan het weer op en rond de betreffende datum in grafiekvorm worden weergegeven.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken, klik daarna op de datum 13 september 1746.

Link naar een kaart

Met name bevolkingsregisters bevatten ook straatnamen die interessant zijn. Een onderzoeker wil graag willen weten waar de betreffende straat lag. Open Archieven kent nu van Leiden en Rijnsburg een groot deel van de (historische) straatnemen en heeft van deze twee steden ook oude kaarten. Met deze informatie kan dan de betreffende straat (met een dikke oranje lijn) op de historische kaart weergegeven worden.

Klik op de afbeelding om de akte op Open Archieven te bekijken, klik daarna op de straatnaam Hogewoerd.

Link naar scan

Als een archief van bepaalde akten geen scan heeft betekent dit niet dat er geen scans zijn (zie ook Weet waar er online scans worden aangeboden!). Wanneer Open Archieven nieuwe open data opneemt van archiefinstellingen of particulieren (zie ook Open Archieven is op zoek naar uw bronbewerkingen en indexen) dan wordt er ook gekeken waar er scans beschikbaar zijn en of deze te koppelen zijn.

Zo worden er op Open Archieven scans van FamilySearch getoond bij akten van Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen, scans van GaHetNa bij akten van Groene Hart Archieven en scans van Van Papier Naar Digitaal bij akten van Regionaal Archief Alkmaar!

Verrijkte informatie tonen

Zoals in dit artikel is aangetoond hoeft een akte niet ‘kaal’ getoond. Veel aktes kunnen verrijkt worden met (links naar) een of meerdere informatiebronnen. Met deze verrijking wordt Open Archieven een nog fijner onderzoekshulpmiddel.

Over Open Archieven

Open Archieven is een initiatief van Bob Coret die de innoverende kracht van open data en services toont. De genealogische zoekmachine is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Duits en Frans. Volg Open Archieven op Google+ of Twitter.