Weet u zeker dat de voorouders ook daadwerkelijk de biologische voorouders zijn?Wat doet u met geadopteerde kinderen en pleegouders in uw stamboom? Wat is de betekenis van een huwelijk, partnerschap of scheiding in de genealogie? Hoe verhoudt de biologische genealogie zich tot de familieverhalen? Tamura Jones biedt met zijn artikels over wetenschappelijke genealogie stof tot nadenken. Wellicht zelfs een reality-check voor genealogen… De in Nederland wonende Tamura Jones schrijft op zijn Engelstalige website Modern Software Experience (*) over standaarden, het Web, Microsoft èn genealogie. Naast reviews van stamboomprogramma’s en genealogische websites (zoals Stamboom Nederland) en de GeneAwards voor beste en slechtste op het gebied van genealogie kijkt hij ook naar de theoretische kant van de genealogie.
Genealogie, definitie en dogma’s
In What is genealogy? worden er diverse definities opgesomd waarbij de nadruk ligt op relaties tussen personen (met name voorouders/nakomelingen) en minder op feiten. Genealogie gaat verder dan het onderzoeken van bloedlijnen, want relaties door bijvoorbeeld huwelijk zijn ook van belang en dat is geen bloedrelatie. Het digitale woordenboek van de Nederlandse taal omschrijft genealogie als de leer van de ontwikkeling en verwantschap van geslachten, waarbij geslacht wordt omgeschreven als familieleden met dezelfde oorsprong. Hierbij is het dogma dat een ieder twee ouders heeft, die elk weer twee ouder hebben, enzovoort. Maar is de officieel als vader te boek staande persoon wel de biologische vader? Alhoewel de officiële moeder veel betrouwbaarder is, zijn er ook gevallen bekend waar de moeder niet de moeder is… Een ander dogma dat door genealogen wordt gebezigd is dat je je genealogie moet bewijzen met officiële documenten. Maar tonen de officiële documenten de biologische relaties? Zijn de “wat is” en “hoe doe je” dogma’s niet in tegenspraak? En welke ouders worden er bij adoptie opgenomen en getoond in de genealogie: de biologische of wettelijke ouders? De conclusie is dat traditionele genealogie niet klopt, niet kan kloppen. Oplossing voor dit dilemma is het idee van meerdere typen genealogieën. Iedereen heeft meer dan één genealogie. U heeft meer dan één genealogie – en die hoeven niet hetzelfde te zijn!
Opzet raamwerk
Tamura Jones heeft dit idee gevat in een raamwerk voor klassieke genealogie. De term "klassiek” moet worden gelezen als “gewoon”, zonder complicaties van moderne medische ingrepen zoals draagmoeders, IVF, enzovoort. Het raamwerk wordt gevormd door een drietal typen genealogieën:
- de biologische genealogie, deze is gebaseerd op de biologische ouder-kind relaties.
- de officiële genealogie, deze is gebaseerd op officiële “vitale” documenten omtrent de ouder-kind relaties, waaronder geboorte- en overlijdenakten. Er is geen garantie dat deze overeenkomt met de biologische relaties, dit wordt wel echter wel vaak aangenomen en verkondigd.
- de legale genealogie, is gebaseerd op relaties die wettelijk zijn gedefinieerd zoals trouwen, partnerschap, scheiden en adoptie. Door het ontbreken van een “bloedlijn” is het ver verwijderd van een biologische genealogie, alhoewel dit dikwijls niet zo wordt ervaren.
Waar het bij genealogie gaat om feiten, gaat het bij een familiegeschiedenis (die gebaseerd wordt op de legale genealogie) ook om verhalen. Voor elk van de onderdelen in het raamwerk, hieronder afgebeeld, zijn er andere “bron typen”. Hierbij geld dat je bronnen voor het ene type genealogie niet zo maar voor een ander type genealogie mag gebruiken. Officiële akten bewijzen geen biologische relatie en genetische testen veranderen je legale status niet, daar is een legaal besluit voor nodig. 
Hoewel de terminologie van het raamwerk wellicht nieuw is, mag het raamwerk op zich geen verrassing zijn voor stamboomonderzoekers. Een traditionele genealogie is geen biologische genealogie. Toch wordt er vaak over de legale/officiële voorouders gesproken alsof het de biologische voorouders zijn. De legale bronnen leveren geen bewijs voor biologische relaties! Tamura Jones is van mening dat traditionele genealogie voortkomt uit een simplistisch model van de samenleving, waarbij dagelijks gedrag, taboes en veronderstellingen de boventoon voeren, in plaats van de realiteit. Officiële relaties worden behandeld als biologische relaties, omdat dat sedert lang de sociale conventie was. Woorden als vader en moeder passen goed in dit simplistische model, want hier worden de biologische, officiële en wettelijke relaties allemaal in één bedoeld. Het raamwerk voor klassieke genealogie levert een oplossing voor de problemen van de traditionele genealogie, zonder overigens de genealogische legaten weg te gooien: een goed onderzochte en gedocumenteerde genealogie met bronvermeldingen is een legale genealogie.
Toepassen van het raamwerk
Als je naar de hedendaagse traditionele genealogische stamboomprogramma’s kijkt dan zijn deze, mede door het door-en-door traditionele GEDCOM model, niet in staat om het onderscheid tussen de verschillende type genealogieën te maken. Hebben sommige programma’s moeite met het vastleggen van een homo-huwelijk, in geen enkel programma kun je kiezen tussen een officieel rapport en legaal rapport. Het wordt tijd dat we de realiteit toelaten in de wereld van de genealogie en hier consequent en eerlijk mee omgaan. Dus, een officieel stuk (akte) is nog geen biologisch bewijs. Of nog sterker: een (traditionele) legale genealogie die iedereen onderzoekt zegt niets over biologische connecties! (*) De website van Tamura Jones (www.tamurajones.net) is alleen te lezen in browsers die web standaarden ondersteunen, waaronder Chrome, Firefox, Safari en Internet Explorer 9.
