Is DNA onderzoek een nuttig hulpmiddel voor stamboomonderzoekers? Als we de reclame moeten geloven wel. Maar, zoals bij elk nieuw product op basis van nieuwe technologie is enige scepsis wel op zijn plaats. Hoe nauwkeurig zijn de resultaten? En, wat brengt het product nu echt?

Ik heb een drietal DNA tests laten doen bij de Amerikaanse bedrijven FamilyTreeDNA, 23andMe en Ancestry.com. De DNA profielen zijn bij elk van deze websites te downloaden zodat deze bij een andere service geüpload kunnen worden, zoals MyHeritage en GedMatch.

Mijn DNA profiel is nu beschikbaar bij een 5-tal dienstleveranciers. Een dienst die ze alle leveren zijn DNA matches, dus personen waar ik hoogstwaarschijnlijk een voorouder mee deel. Tot op heden hebben deze DNA matches mij nog niet veel gebracht. Van geen van de matches heb ik, in samenwerking met mijn “match”, kunnen achterhalen hoe de verwantschap loopt…

In dit artikel wil ik een andere dienst bespreken die deze bedrijven leveren: inzicht in waar mijn voorouders vandaan komen.

Ancestry Composition (23andMe)

De website 23andMe beschrijft het Ancestry Composition rapport als volgt:

Ancestry Composition tells you what percent of your DNA comes from each of 31 populations worldwide. This analysis includes DNA you received from all of your recent ancestors, on both sides of your family. The results reflect where your ancestors lived before the widespread migrations of the past few hundred years.

Hieronder een afbeelding van mijn “Ancestry Composition”:

(klik op de afbeelding om deze te vergroten)
 
Genetic Ancestry (AncestryDNA)
 
De website van Ancestry.com geeft de volgende toelichting bij het Genetic Ancestry rapport:

Your ethnicity estimate shows where your ancestors came from hundreds to thousands of years ago. We calculate it by comparing your DNA to the DNA of a reference panel of people with deep roots to specific places around the world. As science improves and our DNA database grows, our ability to estimate your ethnicity gets better and better. You may get updated results that include a new mix of ethnicities.

Hieronder een afbeelding van mijn “Genetic Ancestry”:

(klik op de afbeelding om deze te vergroten)

 

myOrigins (Family Tree DNA)

De website van Family Tree DNA geeft de volgende toelichting bij het myOrgins rapport:

Uncover the unique genetic assemblage that has been passed down to you from your ancestors, and see which of our 24 reference populations from around the world your autosomal DNA connects to. Our clusters will highlight major historical and genetic events, thus shedding light on the wild complexity of your genetic tapestry. Though we are all unique and distinct, we are also woven from the same fundamental elements. The weight you give to each thread is up to you.

Hieronder een afbeelding van mijn “myOrgins”:

(klik op de afbeelding om deze te vergroten)
 
Uw geschatte etniciteit (MyHeritageDNA)
De website van MyHeritage geeft de volgende toelichting bij “Uw geschatte ethniciteit”:

In elke regio in de wereld is een unieke set van genetische kenmerken die gedeeld worden door de nazaten van de oorspronkelijke bevolkingsgroepen. Hoewel de verschillende populaties van de ene regio naar de andere migreerden, is uit onderzoek gebleken dat die kenmerken elke regio onderscheidend maakt van de andere. Zo kunnen we een genetisch model bouwen van elke regio in de wereld.

Zodra we uw DNA ontvangen, vergelijken we dat tegen elk van deze modellen om te achterhalen hoeveel van uw DNA uit elke regio komt. In uw voorouderlijke schatting van etnische afkomst tonen we u alle regio’s met verwantschap in het ‘Al mijn regio’s’ overzicht. U ziet het percentage van uw DNA dat uit elk van deze regio’s stamt. Hoe hoger het percentage, hoe zekerder u kunt zijn over de betrouwbaarheid van de resultaten. [..]

Bedenk dat de schattingen van uw etnische afkomst — ook al zijn deze het resultaat van een hoogwaardig, betrouwbaar statistisch algoritme — altijd schattingen zijn. Sommige bevolkingsgroepen vertonen vergelijkbaar DNA door hun nabijheid en vermenging.

Hieronder een afbeelding van mijn “Uw geschatte etniciteit”:

(klik op de afbeelding om deze te vergroten)
Resultaten vergeleken
 

In onderstaande tabel heb ik alle schattingen nog eens bij elkaar geplaatst. Wat opvalt is dat FamilyTreeDNA een zeer hoog percentage Britse eilanden aangeeft, 87% waar de andere 3 resp. 31,7%, 20,70% en 13% geven. MyHeritageDNA geeft een relatief hoog percentage Scandinavië aan, 34,00% waar de andere resp. 9%, 3% en 0% aangeven. Alleen MyHeritageDNA en FamilyTreeDNA geven waarden voor Oost-Europa aan, resp. 5,70% en 3%, terwijl Zuid(oost)Europa alleen voorkomt bij FamilyTreeDNA en 23andMe, resp. 5% en 5%.

23andMe
Europa 99,80%
> Northwestern Europe 94,90%
>> French and German 31,40%
>> British & Irish 20,70%
>> Scandinavian 9%
>> Broadly Northwestern European 33,80%
> Southern European 5%
>> Iberian 1%
>> Broadly Southern European 0,30%
>> Eastern European 0,40%
>> Ashkenazi Jewish 0,20%
>> Broadly European 3%
Middle Eastern & North African 0,10%
> North African 0,10%
East Asian & Native American 0,10%
> Broadly East Asian 0,10%
AncestryDNA
Europe 100%
> Europe West 85%
> Great Britain 13%
> other, low confidence 2%
FamilyTreeDNA
European 98%
> British Isles 87%
> Southeast Europe 5%
> East Europe 3%
> Scandinavia 3%
MyHeritageDNA
Europa 100,00%
> Noord- en West-Europa 94,30%
>> Scandinavisch 34,00%
>> Engelsen 31,70%
>> Noord- en West-Europeaans 28,60%
> Oost-Europa 5,70%
>> Oost-Europeaans 5,70%
Door de verschillen in de 4 rapporten ga je je toch afvragen hoe hoog de betrouwbaarheid is. Als ik naar mijn eigen geo kwartierstaat (van 6 generaties) kijk dan zijn dit vooral Nederlanders (één persoon geboren in Duitsland). Ook verder in mijn kwartierstaat (nog) met name Nederlanders. Natuurlijk moet ik gelijk de kanttekening maken dat dit resultaat is van stamboomonderzoek en de “juridische werkelijkheid” weergeeft, hetgeen niet hetzelfde hoeft te zijn als de biologische variant.
Op basis van mijn stamboomonderzoek kan ik de schattingen waar mijn voorouders vandaan kwamen dus niet staven. De rapporten zeggen iets over de voorouders van “hundreds to thousands of years ago”, dus of ik het ooit nog met stamboomonderzoek nog kan achterhalen, ik weet het niet… Ik moet toegeven, het maakt me wel nieuwsgierig!

[update 9-6-2017]

23andMe heeft nieuwe rapporten toegevoegd waaronder de “Ancestry Timeline”, hieronder afgebeeld.
(klik op de afbeelding om deze te vergroten)
Deze tijdlijn is een stuk inzichtelijker. Zo wordt er nu bijvoorbeeld aangegeven:

You most likely had a grandparent, great-grandparent, or second great-grandparent who was 100% British & Irish. This person was likely born between 1850 and 1910.

Nu weet ik wie mijn grootouders zijn, overgrootouders en betovergrootouders zijn, volgens mij allemaal Nederlanders…

Interpretatie van de resultaten blijft een uitdaging. Voor wie afvraagd waarom er geen Nederlandse voorouders worden getoond, deze zitten in de categorie “French & German”. De groepen in Europa zijn (bij 23andMe) als volgt onderverdeeld:

Southern European, Italian (Italian, Northern Italian, Tuscan), Balkan (Albanian, Bosnian and Herzegovinian, Bulgarian, Croatian, Greek, Macedonian, Maltese, Montenegrin, Romanian, Serbian),Sardinian, Iberian (France Basque, Portuguese, Spanish), Northwestern European, British and Irish(Irish, United Kingdom), French and German (Austrian, French, German, Belgian, Dutch, Swiss),Scandinavian (Danish, Norwegian, Swedish), Finnish, Ashkenazi, Eastern European (Belarusians, Czechs, Hungarians, Polish, Russian, Slovak, Slovene, Ukrainian)