Cookiewet: In Memoriam Google Analytics?

Op 5 juni 2012 is artikel 11.7a van de Telecommunicatiewet in werking getreden. Naar dit artikel wordt ook wel verwezen als de nieuwe cookiewet. De bepaling heeft als doel om de privacy van de burger op het internet beter te beschermen. De impact op zowel websites als de websitebezoekers zal merkbaar gaan worden.
Wat zijn cookies?
De consumentenbond geeft de volgende uitleg:

Een cookie (ook wel een HTTP cookie genoemd) is een klein tekstbestandje dat een website op de harde schijf van je computer zet op het moment dat je de site bezoekt. De belangrijkste functie van cookies is om de ene gebruiker van de andere te onderscheiden. Je komt cookies dan ook veel tegen bij websites waarbij je moet inloggen. Een cookie zorgt er dan voor dat je ingelogd blijft terwijl je de site gebruikt.

Cookies zijn al sinds 1994 een normaal verschijnsel op het Internet, ook al zit het vaak ‘onder de motorkap van de browser’ verstopt. Een gebruiker ziet er in de praktijk weinig van, wel kan de gebruiker af en toe alle cookies weggooien. Dat er enig besef komt omtrent cookies is niet verkeerd, maar ik ben bang dat de Nederlandse wetgever erg doorschiet.
Wat de gebruiker er van merkt…
De nieuwe cookiewet bepaalt onder andere dat als een website bepaalde (niet-functionele) cookies wil plaatsen, dat de website gebruiker hierover vooraf geïnformeerd moet worden en hier ook expliciete toestemming voor moet geven. Het toestemmings-gedeelte is het Nederlandse tintje aan de wet, de rest van Europa hoeft alleen goed te informeren (lekker voor de concurrentiepositie van Nederland).
Als website bezoeker zal je dus op Nederlandse website meer en meer gevraagd worden of de website die je wilt bezoeken cookies mag plaatsen. Erg irritant! Geef je geen toestemming dan mag de website geen cookies plaatsen, veelal zal dit verder geen nadelige gevolgen hebben voor de ‘beleving’ van de website.
Wat de (archief)websites er van merken…
Website beheerders dienen dus, wanneer hun website (niet-functionele) cookies wil plaatsen, om toestemming te vragen en dit ook nog eens goed vast te leggen in het geval de OPTA komt controleren.
Vandaag heeft de OPTA, die toeziet op naleving van de cookiewet, naar 121 overheidsinstanties een brief gestuurd om hen aan te spreken op hun verplichtingen (en hun voorbeeldfunctie). Zij moeten OPTA vóór 24 september laten weten hoe zij aan de wet gaan voldoen. Voldoen de websites niet aan de verzoeken van de OPTA, dan kunnen zij een boete opgelegd krijgen van maximaal  €450.000,- per overtreding.
De twee belangrijkste plaatsers van cookies zijn denk ik in het algemeen (gratis) diensten van derden die op websites worden gebruikt, zoals Google Analytics (of NedStat/SiteStat) en sociale media plugins van Twitter, Facebook, Google+, enz. Ook voor de cookies die deze diensten plaatsen moet de website beheerder toestemming vragen!
Zoals gezegd is Google Analytics één van de diensten die cookies zet. Google Analytics is een analysetool van Google die de website beheerder inzicht geeft in het gebruik van de website. Om een indruk te krijgen van het gebruik van Google Analytics heb ik een 53-tal websites in de archiefsector bekeken. Onderstaande tabel toont het resultaat: 79% van de sites gebruikt Google Analytics (hieronder rood gekleurd)!

* www.stadsarchief.nl gebruikt geen Google Analytics maar de vergelijkbare analysetool NedStat.
De websites die Google Analytics gebruiken (waaronder dus de 42 hierboven) hebben geen eenvoudige keuze. Het is, òf afscheid nemen van Google Analytics òf om toestemming vragen voor het plaatsen van cookies aan elke website bezoeker (de verwachting is dat maar weinig bezoekers dit zullen doen, waardoor de webstatistieken alsnog waardeloos worden). De kans dat Google haar dienst aanpast zodat er geen cookies worden geplaatst acht ik klein…
Impact
Deze bepaling in de Telecommunicatiewet beperkt zich niet tot archief- of overheidswebsites. Alle websites, gericht op de Nederlandse markt of die zich in Nederland bevinden, moeten zich houden aan de Nederlandse wet. Dus ook persoonlijke websites (zoals deze weblog), websites van verenigingen (de website van het NGV werkt ook met een cookie voor webstatistieken) en alle commerciële websites.
Ook de websites van Coret Genealogie moeten er aan geloven. Alle ‘sociale media plugins’ heb ik reeds verwijderd van websites als Genealogie Online en het Stamboom Forum. Voor gebruikers betekent dit dat het iets lastiger is vanaf deze websites een bericht naar Twitter, Facebook of Google+ te sturen. Aan de andere kant heeft deze afslanking wel een sneller ladende website opgeleverd (en dus minder cookies).
Google Analytics heb ik nog niet verwijderd (maar zal dit waarschijnlijk wel gaan doen). Alhoewel de gebruikers van de websites hier niet direct baat bij hebben, levert Google Analytics mij heel veel inzicht op in hoe de website wordt gebruikt, wat wel en niet werkt, waar mensen vandaan komen, welke sites linken, enz. Dit inzicht helpt mij om de websites te verbeteren, dus indirect komt dit ook ten goede aan de gebruikers/bezoekers.

Google Analytics verzamelt nu al zo’n 5 jaar aan webstatistieken van mijn websites (hierboven zie je gegevens van Genealogie Online), zonder dat ik overigens via deze weg het gebruik van een enkele gebruiker of IP adres kon of kan traceren. En was deze maatregel nou niet om de privacy van burgers op internet beter te beschermen? Eerlijkheid gebied te zeggen dat Google wel potentieel veel meer informatie heeft en wat zij hiermee doen is niet zo transparant…