Bij een bronvermelding neem ik bij voorkeur een link op naar de akte op de bronwebsite. Het maakt dat je later snel weer de akte kunt vinden, zo ook andere onderzoekers of bezoekers van de online genealogische publicatie. Maar hoe lang gaat zo’n link mee? Hoe lang duurt het voordat de link eindigt in een “Pagina niet gevonden” pagina?
Verouderde links
Eén van de links die ik in mijn onderzoek heb opgenomen is naar Streekarchiefdienst Hollands Midden (http://www.rsnet.nl/sahm/), helaas werkt deze link niet meer. Streekarchief Rijnlands Midden en Streekarchief Midden-Holland werkten samen onder de naam Groene Hart Archieven (http://www.groenehartarchieven.nl/), deze website verwijst nu naar 2 andere websites. Sinds enige tijd gaan deze twee instellingen namelijk weer hun eigen weg, het Streekarchief Midden-Holland is nu dan ook bereikbaar op http://www.samh.nl/. 
Naast mijn eigen onderzoek, loop ik ook bij mijn professionele dienstverlening tegen dit soort verhuizingen aan. De Scans zoeken service van Genealogie Online geeft suggesties voor online scans bij archiefinstellingen (en FamilySearch, Graftombe, Online Begraafplaatsen, enz.) op basis van de op Genealogie Online gepubliceerde genealogische gegevens. Eén van de bronnen waar naar verwezen werd was Streekarchief Bommelerwaard, dit archief is opgegaan in Regionaal Archief Rivierenland. Naast een andere domeinnaam zijn ze ook gewisseld qua leverancier (dus de achterliggende techniek is ook anders). Deze verhuizing betekende dat de ruim 90 duizend links naar dit archief op Genealogie Online moesten worden aangepast … Je kunt je dus afvragen: heeft het wel zin om URL’s op te nemen in een bronvermelding? Zijn de URL’s van online akten (en ook online stambomen) duurzaam genoeg?
Linkrot is het fenomeen waarbij op een internetpagina met links na enige tijd steeds meer aangeklikte links niet werken, omdat de doelpagina uit de lucht is, een andere naam heeft gekregen of omdat de webpagina of site niet meer bestaat. (bron: Wikipedia)
Wat kun je als onderzoeker doen?
Als je een niet werkende link hebt als onderzoeker, dan kun je de WayBackMachine proberen. Deze website probeert het internet te “archiveren” door geregeld kopieën te maken van websites. Hoe zag de website van Streekarchiefdienst Hollands Midden er in 2000 uit? Klik op onderstaande afbeelding om een “capture” van de website destijds te bekijken:
Helaas is er vaak maar een klein deel van een website beschikbaar bij de WayBackMachine, met name de pagina’s die via alleen via zoekfuncties bereikbaar zijn worden vaak niet gearchiveerd. Naast het overnemen van de gegevens van een akte in het eigen stamboomprogramma en het downloaden van de scan is een eigen kopie maken van de webpagina ook aan te raden. Sla de pagina op door de “Opslaan als” functie van de browser te gebruiken of maak van de pagina een PDF door een service als Web2PDF.
Wat kunnen archieven doen?
Als archiefinstellingen hun gebruikers van dienst willen zijn dan gebruiken ze zogenaamde vaste URL’s, ook wel Persistent URL’s genoemd. Dit zijn links (internetadressen) die niet wijzigen, ook niet als de naam van de organisatie veranderd, organisaties samengaan of splitsen of er andere technologie voor de website wordt gebruikt. Bij dit soort links wordt er veelal gebruik gemaakt van een onafhankelijke organisatie die de links beheert. Een archiefinstelling meldt alle links van bijv. aktes op de website aan bij deze organisatie. Voor elke link ontvangen ze een vaste URL, wat ook een link is, maar één die niet wijzigt en die gecommuniceerd kan worden aan onderzoekers!
Een voorbeeld
De VOC inschrijving van Daniël Coret is te vinden op http://www.gahetna.nl/collectie/index/nt00344/83412abb-b992-4a95-a950-3eeb8a3a6ee8. Deze pagina heeft als vaste URL het adres http://proxy.handle.net/10648/83412abb-b992-4a95-a950-3eeb8a3a6ee8. Je vindt dit soort vaste URL’s onderaan veel van de “akte” pagina’s op GaHetNa. Als je deze laatste link (handle.net) opent kom je terecht op de eerste link (bij gahetna.nl). De vaste URL is dus een doorverwijs service. 
Stel, het Nationaal Archief besluit om van hun www.gahetna.nl domein toch weer alles beschikbaar te maken via www.nationaalarchief.nl. In het proces van “verhuizen” van de website geven zij aan de beherende organisatie door dat http://proxy.handle.net/10648/83412abb-b992-4a95-a950-3eeb8a3a6ee8 naar een andere adres moet wijzen. Maar de vaste url blijft bestaan en verwijzen naar de akte! Als ik als onderzoeker dus de vaste URL opneem in mijn onderzoek dan kan ik erop vertrouwen dat dit een duurzame link is, oftewel als ik over vele jaren deze link open dan kom ik bij de juiste akte terecht (die tegen die tijd op een andere website kan staan)! Helaas, er zijn nog niet veel archiefinstellingen die hun gebruikers de vaste URL als service aanbieden. Tot 1 juni 2015 kon je onderstaande tekst vinden op de Veelgestelde vragen pagina van WieWasWie (klik op het plaatje om de versie uit de WayBackMachine te halen):
Als ze de vaste URL niet kunnen garanderen dan is het goed dat deze belofte is weggehaald. Wellicht moet er zelfs gewaarschuwd worden dat links naar pagina’s niet duurzaam zijn? Aan de andere kant: het is eigenlijk betreurenswaardig dat er geen vaste URL’s worden geboden! Mijn advies aan onderzoekers: vraag om vaste URL’s als deze niet worden geboden en gebruik vaste URL’s als deze wel worden geboden!
